Đầu tư vào du lịch tâm linh Hương Sơn: Ðược gì, mất gì?

Nhà đầu tư cam kết nếu được Hà Nội đồng ý cho triển khai dự án, khu du lịch Hương Sơn sẽ trở thành di sản văn hóa thế giới vào năm 2030. Từ đó, dư luận đặt ra câu hỏi lớn: Có nên phát triển các “khu du lịch tâm linh” rần rộ như thời kì qua?

Nhiều quan điểm trái chiều

Được biết, Dự án khu du lịch linh tính Hương Sơn gồm nhiều hạng mục như: nạo vét các dòng chảy để tạo đường thủy khoảng 30km (giống như Tràng An, Ninh Bình), khôi phục, tu sửa đền chùa miếu mạo trong khu vực, xây dựng một tháp mang tầm cỡ quốc gia, quốc tế cao 100m để thờ Xá Phật Lợi (tâm điểm là tháp đá đỏ granit), xây dựng hệ thống dịch vụ, khách sạn, nhà hàng... Việc xây dựng dự án sẽ hình thành tuyến đường di sản tâm linh nối Thủ đô Hà Nội với cố đô Hoa Lư, Ninh Nình.

Theo ông Trần Ngọc Nam - Phó Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Hà Nội: Dự án khu du lịch tâm linh Hương Sơn (huyện Mỹ Đức, TP. Hà Nội) nối từ chùa Tam Chúc - Ba Sao (Hà Nam) đến chùa Hương (Hà Nội) hiện có 3-4 doanh nghiệp tư nhân đưa ra đề án, trong đó có doanh nghiệp Xuân Trường (Ninh Bình). Tuy nhiên, dự án này đã vấp phải nhiều ý kiến không đồng thuận của các chuyên gia và các nhà khoa học. Các chuyên gia lo ngại dự án du lịch tâm linh sẽ làm ảnh hưởng đến môi trường, cảnh quan quần thể di tích quốc gia đặc biệt chùa Hương.

Ông Nam cho biết thêm, trong vắng gửi UBND TP. Hà Nội, doanh nghiệp Xuân Trường dẫn thành công từ mô hình chùa Bái Đính và đang xây dựng khu du lịch Núi Cốc (Thái Nguyên) với mức đầu tư 16.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, theo khảo sát và tại cuộc phản biện mới đây thì mới biết ngân sách quốc gia phải bỏ ra hơn 14.000 tỷ đồng. ứng dụng vào dự án Hương Sơn thì phải làm rõ từ đầu số vốn đầu tư 15.000 tỷ đồng thì doanh nghiệp bao nhiêu, ngân sách bao nhiêu, thu lợi thế nào?

Việc doanh nghiệp cam đoan khu du lịch tâm linh Hương Sơn sẽ trở thành di sản văn hóa cùng với khu du lịch Tam Chúc vào năm 2028; mỗi năm sẽ đón từ 6-8 triệu lượt khách, tạo việc làm cho 30.000 cần lao và góp ngân sách 1.000 tỷ đồng/năm. Ông Trần Ngọc Nam cho rằng mục đích thu lợi với doanh nghiệp Xuân Trường chỉ là một vấn đề, còn việc mà doanh nghiệp này muốn tạo cảnh quan đẹp cho Hà Nội để 4 hoặc 5 năm tới trở nên di sản thế giới là hơi quá, không dễ thực hiện, ông Nam nhận định.

Cần phân tách được và mất

Những năm gần đây, một khái niệm “kinh tế mới” ra đời - đó là “khu du lịch tâm linh”. Du lịch là đi chơi ở những nơi có thờ tự, đáp ứng nhu cầu vừa đi du ngoạn vừa cầu cúng của một bộ phận người dân hiện giờ. Và không ít “khu du lịch linh tính” mọc lên ồ ạt, tạo ra lượng việc làm mới cho một số lao động mất đất canh tác và hẳn nhiên ngân sách địa phương cũng gia tăng. Bên cạnh cái “được” dễ đo đếm đó là những cái “mất” vô hình hơn nhưng chưa biết giữa được và mất bên nào nặng hơn. do vậy, cần phải được cân nhắc kỹ càng trên nhiều phương diện.

trước nhất, đó là nguy cơ vỡ cảnh quan vốn hài hòa, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc mà Khu du lịch linh tính Hương Sơn là một thí dụ, đây là một vùng sơn thủy hữu tình thiên tạo kỳ thú, hệ thống núi đá vôi và suối Yến lại được phủ tấm khăn choàng của linh tính, của nghệ thuật với biết bao huyền thoại và những tác phẩm thi ca của văn nhân mặc khách. Động Hương Tích được chúa Trịnh Sâm viết chữ suy tôn là “Nam thiên đệ nhất động” - danh hiệu không hang động nào trên cả nước có được, dù hiện tại có nhiều hang động lớn hơn vừa được phát hiện vì không có được nhân tố tâm linh của sao thế hệ người dân Việt nung đúc.

Cần cân nhắc được và mất khi thực hành dự án khu du lịch linh tính Hương Sơn.

Xem xét ở góc độ kinh tế, so sánh trước đây hơn 10 năm khu vực Bái Đính là một vùng đất chưa được du khách biết đến, đường đi vào rất khó khăn, người dân sống lam lũ, một dịch thuật đà nẵng mùa cấy lúa nước, thu nhập cập kênh, không có việc làm. Nhưng từ khi dự án xây dựng chùa Bái Đính, gương mặt ở đây đã đổi thay, cuộc sống của người dân đã có sự dịch chuyển từ thuần nông sang làm dịch vụ; nay một vụ đò bằng 3 vụ lúa; hàng chục ngàn người đã có việc làm, thu nhập 4-6 triệu đồng/tháng, an ninh thứ tự được bảo đảm. Có thể nói, cuộc sống của người dân ở đây đã thực sự đổi thay nhờ du lịch tâm linh Bái Đính-Tràng An.

Tuy vậy, cũng cần xác định lại một cách tỉnh ngủ. Nếu phát triển ồ ạt các khu du lịch linh tính sẽ xuất hiện không ít mặt trái, không phải dự án nào cũng mang lại nhiều việc làm và nguồn thu lớn cho ngân sách. Với nhiều dự án mang danh “khu du lịch tâm linh” mọc lên thời kì qua, có thể đã “bội thực” chưa? Đối với khu du lịch linh tính Hương Sơn, các cơ quan chức năng cần sớm tổng kết, đánh giá một cách khoa học ở nhiều góc độ nhằm định hướng cho ngày mai một cách thận trọng để không xảy ra những hậu quả đáng tiếc, chẳng thể khắc phục được.

Đừng vì ích kinh tế mà đánh đổi, phá vỡ cảnh quan vốn hài hòa, mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc vốn có của phong cảnh quần thể di tích quốc gia đặc biệt chùa Hương.

Lâm Viên